Cây Uy linh tiên là gì?

Cây Uy linh tiên thường được gọi với các tên khác là mộc thông, dây ruột gà. Tên khoa học là Clematis chinensis Osbeck, thuộc Họ Mao Lương (Ranunculaceae).

Uy linh tiên là dòng cây thân leo, mọc thành bụi. Thân rễ hình trụ, dài 1,5cm, đường kính 0,3 – 1,5cm, mặt ngoài màu vàng hơi nhạt, chất tương đối bền dai. Rễ hình trụ thon hơi cong, dài 7 – 15cm, gỗ màu vàng nhạt, chát cứng và giòn, dễ gãy. Hoa màu trắng.

Phân bố:

Đây là giống cây khá ưa không khí miền Bắc đặc biệt là trong các  savan cây bụi.

Thường ra hoa  vào khoảng tháng 6, tháng 7, tháng 8. Sai quả vào tháng 9, tháng 10.

Bộ phận dùng:

Rễ (Radix Clematis) được thu hoạch vào mùa thu, phơi hay sấy khô.

Thành phần hóa học:

Rễ Uy linh tiên chưa sprotoanemonin, anemonin, ranunculin, ranunculin và clematosid.

Tác dụng – công dụng chung của cây Uy linh tiên:

Chữa xương, khớp sưng đau, đau lưng, nhức buốt trong xương, chân tay dại, co duỗi khó khăn; đau đầu do thiên đầu thống; viêm họng, viêm amidan; trị giun chỉ.

Theo đông y:

Cây Uy linh tiên có vị cay, mặn, tính ôn có sách viết giống cây này còn có vị đắng ôn, không độc tác dụng đối với việc hành khí, trừ phong, thông kinh lạc, chủ trị các bệnh phong tê, đau nhức, tích trệ, giúp lọi tiểu, phong thấp tý thống, gân co giật, trị hóc xương cá.

Dùng với liều từ 6 -10g dạng thuốc sắc hay ngâm rượu.

Một số nghiên cứu khoa học về cây Uy linh tiên:

Thử nghiệm trên chó, khi cho chó uống nước sắc từ rễ cây Uy linh tiên, thì tại nhu động thực quản có tần số dao động tăng, biên độ lớn hơn bình thường. Nhờ vậy mà Uy linh tiên có tác dụng trong việc trị hóc xương cá.

Ở một thí nghiệm khác trên thỏ, thì trong Uy linh tiên có chứa thành phần có khả năng kháng histamin đối với cơ trơn ruột thỏ cô lập. Ngoài ra khi chích thuốc cho thỏ phát hiện lượng mật tiết tăng nhiều, cơ vòng Oddi giãn rõ (Báo Trung y Hà nam 1987,6:22).

Dịch cồn lỏng chiết xuất từ rễ cây Uy linh còn có tác dụng dục sản đối với chuột nhắt có thai thời kỳ giữa.

Trong Uy linh tiên có chứa thành phần anemonin có tác dụng tính kích thích gây mụn phỏng ngoài da, xung huyết niêm mạc, vì vậy cần thận trọng khi sử dụng.

Dạng nước sắc từ Uy linh tiên có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, trực khuẩn lî Shigella. Thành phần anemonin trong dược liệu này còn có tác dụng ức chế đối với một số khuẩn Gram dương và Gram âm, nấm.

Uy linh tiên (loại C.Manchurica Rupr.) có tác dụng bảo hộ chống thùy sau tuyến yên gây thiếu máu cơ tim, chống lại thiếu oxy.

Một số bài thuốc có cây Uy linh tiên:

Trị hóc xương cá:

Bài 1: Uy linh tiên 30g sắc đặc uống, có thể pha vào đó một chút giấm.

Bài 2: Uy linh tiên 10g + Sa nhân 3g cho 2 vị này vào sắc lấy nước ngậm rồi nuốt dần xuống.

Trị viêm khớp mạn tính , đau lưng gối:

Uy linh tiên, Quế chi, Phụ tử, Khương hoạt đều mỗi vị cân lấy 6g, bỏ vào siêu sắc lấy nước uống. Ngày uống 1 lần, duy trì liệu trình đến khi có tiến triển.

Trị đau lưng do phong thấp hoặc ngã đau:

Chuẩn bị Uy linh tiên, Quế tăm, Đương qui mỗi vị với lượng bằng nhau, rửa sạch cho vào ấm sắc, gạn bã lấy nước.

Trị đau khớp do phong thấp, lưng gối đau nhiều:

Cân lấy 60g Uy linh tiên, đem sơ chế dược liệu, phơi khô, tán nhỏ thành bột mịn. Bỏ hũ thủy tinh đóng hộp bảo quản. Mỗi lần dùng lấy khoảng 3 – 6g bột Uy linh tiên, pha vào với chút rượu ấm, ngày uống 2 lần.

Trị đau bao tử cơ năng:

Uy linh tiên 10g, sơ chế sạch dược liệu, cho vào sắc lấy nước, bỏ bã, đập vào đó 1 quả trứng gà trộn đều rồi uống.

Bài thuốc trị vàng da do viêm gan cấp:

Uy linh tiên đem phơi khô tán thành bột, khi dùng trộng 12g bột này với 1 quả trứng gà, thêm chút dầu vừng rồi rán lên ăn, ngày ăn 3 lần, duy trì dùng 3 ngày liên tiếp.

Chữa đau dây thần kinh cổ, cánh tay:

Uy linh tiên, hoàng kỳ, đương quy, bạch thược, sinh khương, mỗi vị 12g + cát căn, độc hoạt, mộc qua, mỗi vị 16g + đại táo 10g + quế chi 8g + cam thảo 6g. Cho tất cả các vị vào sắc lấy nước uống. Ngày dùng 2 lần, duy trì dùng tới khi tình trạng đau thuyên giảm.

Trị nấc cụt

Uy linh tiên cân lấy 30g có thể cắt nhỏ hoặc tán thành bột, thêm với lượng mật ong tương đương cứ thê sắc uống.

Chữa đau các khớp ở tứ chi:

Uy linh tiên 12g + ngũ gia bì hương, độc hoạt, tang chi, kê huyết đằng, mỗi vị 10g. Sắc uống.

Chữa thấp khớp mạn tính, sưng đau, sốt nhẹ, rêu lưỡi vàng, táo bón:

Uy linh tiên, cốt toái bổ, kê huyết đằng, thạch cao, đan sâm, sinh địa, rau má, độc hoạt, hy thiêm, khương hoạt, thiên hoa phấn, thổ phục linh, mỗi vị 12g + bạch chỉ 8g + cam thảo 4g. Duy trì sắc lấy nước uống, mỗi ngày một thang.

Trị sỏi mật

Mỗi ngày dùng Uy linh tiên 30 – 60g, thêm nước sắc uống.

Bài thuốc trị ngứa da, chốc lở, chàm và hắc lào:

Dùng uy linh tiên tươi giã nát, sau đó ngâm với rượu hoặc giấm cất bình thủy tinh đậy kín trong 10 ngày, rồi mở nắm lấy nước thoa lên vùng da bị tổn thương.

Chữa đau dây thần kinh hông:

Uy linh tiên, độc hoạt, đan sâm, tang ký sinh, ngưu tất, xuyên khung, mỗi vị 12g + phòng phong, quế chi, tế tân, chỉ xác, trần bì, mỗi vị 8g, Cho tất cả các vị vào sắc lấy nước uống.

Bài thuốc trị đau bụng dưới do khí trệ ở phụ nữ:

Uy linh tiên 40g + Mộc hương, quế tâm, mộc hương và đương quy mỗi thứ 20g, đem các vị đi tán thành bột mịn, mỗi lần dùng thì lấy 4g pha với rượu nóng.

Lưu ý:

• Huyết hư gân co, không phong thấp thực tả thì không nên dùng.
• Trong thời gian uống thuốc, không được dùng trà
• Sử dụng Uy linh ngoài da có thể gây kích thích gây mụn phỏng ngoài da, xung huyết niêm mạc.
• Thảo dược này có thể tương tác với những thuốc bạn đang dùng hay tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn. Bạn nên tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng cây sen.
• Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối không bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ thầy thuốc hoặc bác sĩ để biết thêm thông tin.